A taki cheder znacie?

Powinnam właściwie napisać "Cheder". To kolejne magiczne i uwielbianie przeze mnie miejsce na krakowskim Kazimierzu, w sercu dawnej dzielnicy żydowskiej. Oficjalny adres - ul. Józefa, wejście od ul. Jakuba. Tak jest ciekawiej i bardziej kolorowo. Zupełnie jak w środku. "Cheder" to inicjatywa Stowarzyszenia Festiwal Kultury Żydowskiej, inicjatywa całoroczna, w przeciwieństwie do festiwalu, który trwa tylko tydzień, czyli stanowczo, stanowczo za krótko.

Na co dzień kawiarnia, w której można także co nieco przekąsić i biblioteka - najwspanialsza, bo bez zapisów, kart, prolongat - po prostu podchodzi się do regału, wybiera książkę, na którą ma się ochotę, siada się i czyta - przy kawie i pysznościach. Ewentualnych nieuczciwych czytelników (w Polsce żyjemy, w Polsce!) dyscyplinuje elektroniczna bramka ustawiona przy wyjściu z lokalu. Prawie nie ma tygodnia, aby popołudniową porą w "Chederze" nie odbywały się koncerty, wykłady, pokazy filmów, warsztaty. Nie napisałam najważniejszego, choć pewnie nazwa lokalu, a i charakter tego bloga nie pozostawiają wątpliwości, że... wszystkie książki i imprezy poświęcone są tematyce żydowskiej.

To jeszcze nie koniec. "Cheder" mieści się w budynku XIX-wiecznej modlitewni, należącej do Chewra Ner Tamid - Bractwa Wiecznego Światła. Mądrze i pięknie i tak właśnie tam jest. Całości dopełnia przemiła obsługa, troszcząca się na przykład o to, czy światło do czytania jest wystarczająco dobre. Nie sposób nie wspomnieć o muzyce, która w "Chederze" rozbrzmiewa zawsze (jeśli nie na żywo, to z płyt), a jest tak rzewna, tak rzewna, jak... tylko żydowska muzyka być potrafi.

Któregoś pięknego dnia (chwyt stylistyczny, coś jakby "za górami, za lasami..." lub "dawno, dawno temu..."), a był to poniedziałek (tak, jakby poniedziałek mógł być piękny) pędziłam ulicą Józefa w stronę "Chederu". Biorąc pod uwagę, iż jest to długa ulica, a ja przemierzałam ją od samej Krakowskiej, miałam sporo czasu na takie oto "wizje": wjeżdżający na stół talerz śródziemnomorskich przekąsek, unoszący się w powietrzu zapach świeżej mięty, rozbrzmiewająca tęsknie sefardyjska melodia. Bardzo tego potrzebowałam po ciężkim dniu w pracy. Ostatni kwartał budynków, ostry skręt w lewo i... ciemno, głucho, kłódka. Rozpacz! Rozpacz! Zamknęli, zlikwidowali, gdzie ja się teraz i potem, i już zawsze podzieję?! Na szczęście dla mnie, minimum z dwóch powodów (kardiologicznego i psychiatrycznego) okazało się, że nikt "Chederu" nie zamierza likwidować. W poniedziałki zwyczajowo nieczynne, ot co.

W "Chederze" bywają sami mili klienci (ale sobie słodzę, no nie?;): spokojni, skupieni, zasłuchani, zaczytani - rozsmakowani, rzekłabym. Gdy wejdzie ktoś nastawiony na "zwykły" lokal (gdzie się pali, pije piwo i przekrzykuje popularną radiową stację powiadamiając kompanów o wyjściu do toalety), czuje się nieswojo. Zawraca od progu, lub stoi przez moment niezdecydowany, tocząc wkoło przerażonym wzrokiem, w końcu wychodzi. I dobrze. Zostają ci spokojni, skupieni, zasłuchani, zaczytani i... jest tak, jak ma być.

Pragnę podkreślić, że nikt nie zlecił mi napisania tego tekstu :), nikt mi za niego nie zapłacił, ani nie zapłaci, a te wszystkie "peany na cześć" płyną z głębi mojego wdzięcznego serca. "Cheder" kocham i jakkolwiek patetycznie by to nie zabrzmiało, jest wyznaniem tyleż prostolinijnym, co szczerym. Uważam, że należy chwalić, co tylko pochwalić można (z krytykowania każdy Polak ma już doktorat), a "Cheder", jego twórcy, pracownicy i goście (np. prelegenci) bardzo na to zasługują.

Resztę niech dopowiedzą zdjęcia.

Szyld nad wejściem do "Chederu". Aszkenazyjski motyw lwów (m. in. symbol najsilniejszego plemienia Izraela - Judy) jest znakiem rozpoznawczym lokalu.

Herbata po izraelsku: czarna z dodatkiem prawdziwej mięty (ach ten zapach i smak!). Piotr nazywa ów napój mało romantycznie: herbatką z glonem :)

W "Chederze" można delektować się talerzem śródziemnomorskich przekąsek na równi z estetyką wnętrza.

Za barem. Na pierwszym planie gorąca czekolada, na drugim - izraelskie wina.

Za barem. W głębi reprodukcja zdjęcia ortodoksyjnej Żydówki autorstwa Ignacego Kriegera, Kraków, XIX wiek.

Za barem. W "Chederze" można zjeść smakowite ciastko...

Coś ładnego znajdzie się też nad głowami.

Gazety rzucają sympatyczny cień...

Jeden z "Chederowych" kącików. Nad fotelami plakat reklamowy tegorocznego Festiwalu Kultury Żydowskiej.

Świetlna menora.

Tak pięknych regałów nie mam, książki - owszem. Co najmniej 1/3 "Chederowych" tytułów powtarza się w moim domowym zbiorze.

Motyw lwa na "Chederowych" meblach.

Lampka chanukowa.

Moja ukochana "Chederowa" książka (tej w domu nie mam, a szkoda). Czytam "na raty" i dość wolno, gdyż mój angielski jest so-so.

W "Chederze" serwują także izraelską kawę (m. in. z kardamonem i cynamonem) w mosiężnym findżanie.

Oto i on. W całej okazałości.

Na oknie stoi koszyk z tematycznymi (judaizm) ulotkami reklamowymi / informacyjnymi, oraz programem wydarzeń kulturalnych "Chederu".

Po tym zdjęciu zrozumiecie wszystko! Jest to jedna z kuchennych ścian w moim mieszkaniu. Kolor "zgapiony" z "Chederu" :)

Czujecie niedosyt "Chederowych" uroków? Zapraszam tu.

Pojęcie cheder było już wyjaśniane, pora na ner tamid. W języku hebrajskim - "wieczne światło" - lampka zawieszana w synagodze w pobliżu aron ha-kodesz, synagogalny odpowiednik menory w Świątyni Jerozolimskiej.