Spotkanie

/Poniższy tekst pochodzi z - nazwijmy to - festiwalowego (Festiwal Kultury Żydowskiej) pamiętnika. Zdarzenie miało miejsce 1 lipca 2006 roku./

W Krakowie wydarzył się cud! W mieście, w którym od dawna w piątkowe wieczory nie płoną w oknach szabasowe świeczki, w sobotę otwarto na oścież drzwi synagogi, a Żydzi w tałesach pochylili głowy nad wytartymi modlitewnikami. Kantor stanął przy pulpicie i zaintonował śpiew, z aron ha-kodesz wyniesiono Torę... W Krakowie wydarzył się cud! W Krakowie cofnął się czas.

Mężczyźni w sali głównej – parterowej, kobiety na piętrze. Jest wcześnie, spokojnie. Na zewnątrz deszczowy dzień, a w środku tysiąc gwiazd mauretańskiego sklepienia. Przez duże witraże z trudem przedziera się światło, za to jaki efekt! Zapatrzona, zauroczona, w pierwszej chwili nie zwracam uwagi na starszą, niską kobietę, która usiadła obok mnie. Jednak gdy po raz pierwszy słyszę jej głos mam wrażenie, że jest znajomy. Od razu wiem także, skąd go znam. ‘Voices from the list’ – jeden z dodatków do filmu „Lista Schindlera” – to nagrane dla Yad Vashem wspomnienia ocalałych z Holokaustu. Siedząca obok mnie Pani to jedna z nich.

Powoli snuje swoją opowieść, pokazuje oświęcimski numer. – „Kraków to moje miasto. Miałam tu tyle rodziny, tyle rodziny...” W wieku 11 lat trafiła do obozu, gdy miała 14 skończyła się wojna. Trzy długie lata obozowej gehenny. W Płaszowie – postrzelona w nogę – leżała już na stosie trupów, spod których wyczołgała się gdy zapadł zmrok. W Oświęcimiu po raz ostatni widziała matkę. – „To tak bolało, że nie było nazwiska, że było się numerem. To tak bolało...” Cudem przeżyła ona, siostra i brat. – „Jestem taka zmieszana. Cieszę się, że tu jestem, a zarazem to takie trudne”.

Śledzi nabożeństwo, raz po raz zaglądając do swojego angielsko–hebrajskiego modlitewnika, zalewa się łzami, to znowu odwraca uśmiechniętą twarz do otaczających ją młodych ludzi. –„Mam nadzieję, że nie robię z siebie głupiej” – martwi się, a przecież jesteśmy świadkami wielkiej tajemnicy. – „Płaczemy razem z Panią” – odpowiadam.

W Krakowie nie wydarzył się cud. W Krakowie nie cofnął się czas. Nie ma piątkowych, szabasowych świeczek. Jest codzienna, nie festiwalowa pamięć, a przecież... mogliśmy tu wszyscy razem żyć.

Gdyby nie przyszedł barbarzyńca.

/Jestem winna pewną aktualizację. W 2008 roku przy ul. Miodowej zostało otwarte Centrum Społeczności Żydowskiej (Jewish Community Center), do którego powstania przyczynił się książę Walii - Karol. Ma ono skupiać lokalną społeczność żydowską, być miejscem spotkań, integracji, wspólnych działań rozrywkowych i edukacyjnych. Krakowscy Żydzi stali się bardziej widoczni, mając do swojej dyspozycji nie tylko obiekty związane z religią (synagoga, siedziba Gminy Żydowskiej), ale także ów "świecki" dom, który - warto to podkreślić - szeroko otwiera swoje drzwi także dla pozostałych mieszkańców miasta. Cieszą mnie rzęsiście oświetlone okna JCC. To nie to samo, co szabasowe świeczki, ale... nawet gdyby ta straszna wojna nigdy nie miała miejsca, dzisiejszy Kazimierz wyglądałby inaczej, Żydzi żyliby inaczej. Trzeci dzień trwa żydowskie Święto Świateł (Chanuka), o którym będzie następny post./