2018

No cóż, złotej bramy dla Was nie mam - ot, furtkę pomalowaną zwykłą zieloną farbą. Ani małego bębniarza, o którym tak pięknie śpiewa Frank Sinatra, a jedynie krzywego brzozowego ludka.

Czy takimi skromnymi symbolami warto dzielić się u progu Nowego Roku?

To zależy, czego się życzy.

Bo ja wszystkim nam życzę Realizmu. W odbiorze świata i samych siebie. Tylko Szczerość i Prawda mogą dać Zadowolenie, lub zapoczątkować Zmianę (zmianę przez duże “Z”, proszę nie mylić z głupim noworocznym postanowieniem).

Zadowolenia lub Zmiany zatem.

Ulice

Krakowski rynek… Wieczorny, świąteczny, piękny. 
Pobliskie ulice - św. Anny i św. Tomasza, obie niegdyś żydowskie. 

Studiowałam w dawnym żydowskim kwartale. Może dlatego tak dobrze 
czułam się na uczelni. Nawet jeśli nie w tych samych murach, 
nawet jeśli nie na tym samym bruku. 

Żydowska dzielnica Krakowa… Minęło kilkaset lat, a po niej nie pozostał 
żaden materialny ślad. Może kilka kamieni w fundamentach dzisiejszych 
budynków.

A przecież były tutaj...

Synagogi, mykwy, Furta Żydowska, mały kirkut w obrębie 
murów miejskich. Kamienica Szczepana Pęcherza, dom Josmana, 
Szmula, Izaaka. Bursa Jeruzalem.

Wino

Włożyłam je pod choinkę. Wino od przyjaciół z Izraela. 
Ich październikową wizytę w Krakowie zapamiętam jako miks 
przyjemności i zaszczytu. Przyjemności spotkania i zaszczytu opowiadania 
o żydowskim Kazimierzu.

Yael, Dani, Karena, Nirit, Muli. Dziękuję!

A Wam wszystkim życzę Świąt jak to wino. Było wyśmienite!

Juna

“Ona mnie więcej kocha niż ja ją, ale ja jej więcej potrzebuję do życia.” /Bruno Schulz/

Źródło 

“Kto by uwierzył w całym Janowie, że dla niej światem był jeden człowiek?” /Agnieszka Osiecka, fr. “Oczy tej małej”/

Rezolucja

Rezolucja Komisji ONZ ds. Palestyny z dnia 29 listopada 1947 roku, dotycząca podziału Mandatu Palestyny na dwa państwa: żydowskie i arabskie.

Uchwalona większością głosów.

Belgia - tak

Kuba - nie

Australia - tak

Filipiny - tak

ZSRR - tak

Jugosławia - wstrzymała się

Syria - nie

Holandia - tak

Turcja - nie

Jemen - nie

Dominikana - tak

USA - tak

Luksemburg - tak

Czechosłowacja - tak

Chile - wstrzymało się

Meksyk - wstrzymał się

Islandia - tak

Afganistan - nie

Haiti - tak

Peru - tak

Etiopia - wstrzymała się

Indie - nie

Pakistan - nie

Boliwia - tak

Liberia - tak

Dania - tak

Argentyna - wstrzymała się

Francja - tak

Wielka Brytania - wstrzymała się

Szwecja - tak

Arabia Saudyjska - nie

Białoruś - tak

Kanada - tak

Chiny - wstrzymały się

Panama - tak

Norwegia - tak

Ukraina - tak

Wenezuela - tak

Salwador - wstrzymał się

Irak - nie

Honduras - wstrzymał się

Nowa Zelandia - tak

ZPA - tak

Urugwaj - tak

Kolumbia - wstrzymała się

Gwatemala - tak

Brazylia - tak

Iran - nie

Ekwador - tak

Egipt - nie

Paragwaj - tak

Kostaryka - tak

Liban - nie

Nikaragua - tak

Grecja - nie

Polska - tak

Dzwonek

Dzwonek to, nie dzwonek? Na pewno stary, ale czy przedwojenny? W Podgórzu, na ulicy Limanowskiego. Na terenie dawnego krakowskiego getta, lub tuż poza jego murami. Nie pamiętam numeru domu. Wrócę... Sprawdzę… 

Czy dzwonił kiedyś na alarm śmiertelnie zagrożonego żydowskiego życia?

Mural

Do synagogi Poppera w Krakowie prowadzi XIX-wieczna brama, a tuż za nią rozciąga się mały, urokliwy dziedziniec. Kiedyś sąsiadujący z synagogą “Ariel” miał tu swój restauracyjny ogródek. Popijając kawę, delektowałam się ciszą - tuż pod nosem gwarnej ulicy Szerokiej.

Dziś dziedziniec jest tylko dziedzińcem. W dawnej synagodze nie mieści się już Młodzieżowe Centrum Kultury, tylko księgarnia “Austeria” (druga jej siedziba), a dziedziniec zdobi wielkiej urody mural. Zachwycający, jak samo miejsce. W baaaardzo Chagallowskim stylu.

Krakowskie są na nim synagogi. Rozpoznawalny Tempel, synagoga Izaaka, brama prowadząca na dziedziniec Poppera…

Pozostałość któregoś z Festiwali Kultury Żydowskiej; pełen energii, koloru, ciepła, nostalgii.

Hotel

Powiedzieć, że był nowoczesny to stanowczo za mało! 

Oddany do użytku w 1912 roku Hotel Francuski posiadał elektryczność, centralne ogrzewanie, cichobieżne windy, pneumatyczną pocztę, elektryczne zegary do budzenia, automobil kursujący między hotelem a dworcem kolejowym, pokoje wyłącznie od ulicy, obsługę władającą ośmioma językami, restaurację serwującą wyjątkowe dania. 

Właściciel Hotelu Francuskiego - pochodzący z bogatej rodziny kamieniczników Aleksander Ritterman zmarł z głodu w warszawskim getcie.

Hotel Francuski, Kraków, ul. Pijarska.

Specjalista

Zawód dyrektor (pamiętny z filmu “Poszukiwany, poszukiwana”), zawód specjalista. Od wszystkiego, czyli od niczego? A może typowy ‘must have’ naszych czasów? 

Must have excellent communication, interpersonal, organizational skills... Superior customer service skills... Ability to work independently in a fast-paced, multi-task environment… 

Brzmi znajomo?

 

Praca izraelskiej artystki - Karin Dolin. Do obejrzenia w krakowskim MOCAK-u.

Wejście

W 1941 roku znalazła się na granicy getta i strony aryjskiej. Solidna narożna kamienica. Zamurowano więc wejście do niej od ulicy Parkowej i wybito nowe od ulicy Rękawka. Niewielkie i nie pasujące do całkiem okazałego, zwłaszcza jak na Podgórze, budynku.

Przetrwało do dziś.

W tej kamienicy mieszkał Roman Polański, zanim uciekł z getta na wieś.

Zadanie

Budowa jednego domu dla rodziny robotników kosztuje 15 tysięcy marek, a budowa zakładu psychiatrycznego 6 milionów. Ile domów dla robotników można by wybudować za tę sumę?

Szkolne zadanie arytmetyczne spod znaku swastyki pochodzi z filmu "Amen".

 

Kolejny

Kolejny ślad po mezuzie. W Częstochowie, przy ulicy Targowej. Piszę ślad, a myślę mezuza, bo wygląda na nienaruszoną. 

Musieliśmy zadać sobie nieco trudu, by ją odnaleźć - tym bardziej cieszy. Przede wszystkim dlatego, że wciąż istnieje.

Dozorca

Bardzo niebezpieczna profesja. 
W czasie wojny. 
Dla Żydów.

Kozia

Ulica Kozia w Częstochowie. 

Wchodziła w skład Dużego, potem Małego Getta. Wciąż smutna i nędzna, rozpoznawalna jedynie dzięki kamienicy w oddali. Mieści się w niej dzisiaj sklepik z przyprawami. Wśród cymesów - prawdziwy cejloński cynamon. 

Łatwo tu przeoczyć Historię.

Źródło

Pieśń o pokoju

Dzień po proklamowaniu niepodległości Izraela pięć państw arabskich zaatakowało młode państwo. Prawdziwego pokoju nie doświadczyło do dziś. W 1993 roku premier Icchak Rabin uczynił znaczący krok w kierunku utworzenia Autonomii Palestyńskiej i zapłacił za to najwyższą cenę, ginąc z ręki żydowskiego nacjonalisty. W kieszeni zakrwawionej koszuli Rabina znaleziono kartkę z tekstem “Pieśni o Pokoju”.

 Źródło 

“Po prostu śpiewaj pieśń o pokoju,

nie szepcz modlitwy.

Śpiewaj pieśń o pokoju,

najgłośniej jak potrafisz.”

Witryna

Przedwojenna? Bardzo chcę w to wierzyć i… wolę nie sprawdzać. 

W pobliżu częstochowskiej katedry, w czasie wojny tuż poza granicami Dużego Getta. Może była witryną piekarni, lub innego sklepiku? Najpewniej takiego, co to szwarc, mydło i powidło. Może jakiś głodny Żyd błagał sprzedawcę o kromkę chleba, kilka ziemniaków?

A może zawsze mieścił się tu warsztat szewca? Czy któryś z nich usłyszał pytanie, w jakich butach można uciec przed śmiercią? 

Update

Chat na FB dotyczący posta „Mandala”…

Artysta: No ale ona była malowana jako dawidowa :) z celtyckim rdzeniem.

Blogerka: Tym lepiej, tym lepiej :)

Artysta: Ona z czasów jeszcze liverpoolskich – ostatnia namalowana w UK.

Blogerka: Ma jakąś historię, jakieś drugie dno?

Artysta: Jest mandalą przejścia (wyjścia z UK, z dramatycznej sytuacji).

Mandala

Z cyklu... wszędzie widzę Gwiazdy Dawida.

"Tricelt" - mandala Roberta Urbańskiego.

Podwórko

Pomiędzy stroną aryjską a gettem była polsko-żydowska ściana granicznej kamienicy. W ścianie dziura. Szmuglowano przezeń mąkę i kartofle, a czasami kruche ludzkie życie. Za pieniądze, za duże pieniądze. 

Coś z tej ściany ciągle pozostało...

Pesach

Rano dostałam maila z Izraela: "(...) To nie będzie koszerny Pesach. Będzie śledzik - ręcznie przeze mnie robiony według przepisu mojej Mamy, z czarnym razowym chlebem posmarowanym masłem (konieczne do śledzika) i popijany nową polską wódką "Młody ziemniak", którą pije się w temperaturze pokojowej, jak grappę - taka ona smaczna."

Za dwie minuty seder. Chag Pesach Sameach! 
Szczęśliwego Pesach, Dani!

Ślicznotka

Żydowska ślicznotka - motyw, który zauważyłam na kilku przedwojennych zdjęciach. 

Stoi bokiem, z odwróconą do tyłu głową. Lewą rękę opiera na biodrze, w prawej trzyma jakiś przedmiot, lub smakołyk. Nie ucieka przed obiektywem aparatu, raczej reaguje na coś. Żarty, lub zaczepki stojących dookoła chłopców. Czy fotograf powtórzył ujęcie, gdy w końcu spojrzała przed siebie?

Oświęcim, ul. Żydowska

Źródło

Zapatrzona na kogoś lewą dłonią odgarnia włosy. Może to przypadkowy gest, a może poprosił o niego fotograf? Słońce razi, mimo to wystawia twarz na jego dobroczynne działanie. Tylko kilka kroków dzieli ją od cienia.

Lublin, Brama Gnojna
Źródło

Biegnie szybko, pewnie, przed siebie, choć tu wszędzie jest niedaleko. Gęste włosy nawet nie drgną, dzień pewnie bezwietrzny. Tylko ona się spieszy. Dokąd? Do warsztatu, lub sklepu ojca, a może do domu, bo tyle jeszcze do zrobienia na Szabas?

Kraków, ul. Józefa
Źródło

Jest także Tarnów... W pierwszej chwili niezauważalna na środku tłocznej, ujmowanej z dystansu ulicy. Ona jedna nie stoi - pozuje i to wyróżnia ją z grupy gapiów. Mam w albumie, nie mogę znaleźć w necie.

Teatr

Teatr czy wodociągi?

Źródło

 

 Źródło

 

 

 Źródło

"Historio, historio,
cóżeś ty za matnia,
pchamy się na scenę,
a to jeszcze szatnia."

/fr. "Orszaki, dworaki" Agnieszka Osiecka/

Historio, historio,
cóżeś ty za matnia,
pchamy się na scenę,
a to jeszcze szatnia.tekst poezja-spiewana.pl

Historio, historio,
cóżeś ty za matnia,
pchamy się na scenę,
a to jeszcze szatnia.tekst poezja-spiewana.p