Mamy siłę zmieniać świat!

Moim ulubionym opowiadaniem Icchaka Lejbusza Pereca jest "Bońcie Milczek".

Bońcie Milczek wiódł żywot gorszy od Hioba. Miał złą i okrutną macochę, która go biła, morzyła głodem i zmuszała do pracy ponad siły. Nawet w chederze nie mógł odpocząć, bo go do chederu nie posłano. W pewną mroźną noc ojciec pijak wygnał syna z domu. Bońcie najął się do ciężkiej i źle płatnej pracy tragarza. Niejeden raz został oszukany, lub w ogóle mu nie zapłacono. Żona opuściła Bońcie i ich maleńkie dziecko, które - gdy dorosło - wyrzuciło ojca z jego własnego mieszkania.

Wszystkie przeciwności losu znosił Bońcie z pokorą i w milczeniu. Nie skarżył się, nie złorzeczył.

Odszedł tak, jak żył - cicho i niezauważalnie. Potrącony przez pędzący powóz trafił do szpitala, gdzie ani stróż, ani lekarz nie zajęli się nim należycie. W trzy dni po śmierci Bońcie grabarz nie pamiętał, gdzie go pochował, na mogile biedaka nie stanęła macewa, a drewnianą deszczułkę poniósł wiatr.

Śmierć Bońcie zauważono tylko w niebie. Za to jak! Sam praojciec Abraham wyszedł mu na spotkanie. W sali sądu ostatecznego przygotowano szczerozłoty fotel na kółkach i koronę wysadzaną najdroższymi klejnotami, wszak proces miał być zwykłą formalnością. Jako pierwszy zabrał głos obrońca. Mówił długo i wzruszająco. Przypomniał zebranym każde najdrobniejsze upokorzenie, jakiego Bońcie doznał w życiu; pochwalił postawę zmarłego. Oskarżyciel nie miał nic do dodania.

Prezes trybunału postanowił sowicie wynagrodzić Bońcie. Mógł on zażądać, czego tylko zapragnie. Do dyspozycji miał nieprzebrane niebiańskie zasoby i anielskie zastępy, gotowe spełnić jego każde, choćby najbardziej wyrafinowane życzenie. Czekano na słowo, słówko, gest. W końcu Bońcie, przełamując wrodzoną nieśmiałość, poprosił o... codzienną gorącą bułeczkę ze świeżym masłem.

Sędzia, obrońca i aniołowie poczuli się zawstydzeni, a oskarżyciel? Oskarżyciel wybuchnął gromkim śmiechem.

.................................

Pod koniec XIX wieku we Francji wybuchła tzw. Afera Dreyfusa. Alfred Dreyfus - francuski oficer żydowskiego pochodzenia został niesłusznie posądzony o szpiegostwo na rzecz Niemiec. Zanim sprawa została wyjaśniona, a oskarżony zrehabilitowany, we Francji doszło do zamieszek antysemickich. Zamiast "Precz ze zdrajcą!" krzyczano "Precz z Żydem!". Świadkiem tych wydarzeń był austriacki dziennikarz - Teodor Herzl - komentator prasowy Sprawy Dreyfusa. Ostatecznie zwątpił w sens asymilacji, skoro wciąż byle pretekst wystarczał do wzniecania antyżydowskich wystąpień. Wtedy to zaczął pisać swoje dzieło "Państwo żydowskie". Tak narodził się syjonizm - świecki ruch propagujący żydowską suwerenność polityczną. Na I Kongresie Syjonistycznym, zorganizowanym w 1897 roku w Bazylei, padły słynne słowa: "Za 50 lat państwo Izrael stanie się rzeczywistością". Choć u schyłku XIX wieku brzmiało to jak przepowiednia szaleńca, Teodor Herzl pomylił się tylko o rok. Sam nie dożył daty 14 maja 1948 - stanowiącej ukoronowanie jego marzeń i dążeń, zmarł kilkadziesiąt lat wcześniej. Gdyby jednak nie syjonizm, gdyby nie Herzl - z pewnością nie doszłoby do proklamowania Izraela.

.................................

"Moje dziecko - zwrócił się do Bońcie Milczka prezes niebiańskiego trybunału - ty sam nie wiedziałeś może, że potrafisz krzyczeć i że od twojego krzyku mogłyby zadrżeć i zwalić się mury Jerycha! Sam nie wiedziałeś o swojej uśpionej sile..." /I.L.Perec "Bońcie Milczek"/