czwartek, 31 marca 2011

Gorzkie dziedzictwo


Nie widziałam tego filmu w całości. Poprzez oficjalną stronę dotarłam do jego trzech fragmentów, a na youtube znalazłam kolejny. Mam na myśli poruszający dokument 'Inheritance' ("Dziedzictwo"), pokazujący trudne spotkanie córki zbrodniarza wojennego z jego ofiarą.

Monika Goeth (obecnie Hertwig) w wieku trzynastu lat odkryła prawdę o swoim ojcu - komendancie obozu "Płaszów", wyjątkowo bestialskim i zwyrodniałym mordercy. Monika urodziła się w 1945 roku jako nieślubne dziecko Amona Goetha i jego kochanki Ruth Irene Kalder. Nigdy nie poznała ojca, skazanego po zakończeniu wojny na karę śmierci.

Helen Jonas przeżyła "Płaszów". Amona Goetha widywała codziennie, mieszkając i pracując w jego willi jako służąca.

"Powrót do willi" - najbardziej poruszający fragment filmu.

Monika była już wcześniej w Płaszowie, ale nigdy w willi ojca, choć wiedziała, że wciąż tam jest. Helen od razu rozpoznaje dom. Z wrażenia wypowiada kilka słów po polsku. Jeszcze w samochodzie wskazuje córce okno swojego pokoju w piwnicy. Potwierdza, że drzwi wejściowe zachowały dawny kolor. Każde pomieszczenie w tym domu niesie smutne wspomnienia, ale chce im stawić czoła. Helen, jej córka i Monika wchodzą do dawnej kuchni. Helen wspomina, że był w niej duży stół. Za kuchnią mieścił się jej pokój. Stała przy oknie i obserwowała maszerujących do pracy więźniów. W drodze do zakładów Madritscha* przechodzili obok willi. Helen słyszała kroki Goetha nad głową i bała się ich. O szóstej rano wychodził z domu i strzelał. Miał zwierzęcą potrzebę zabijania. Na klatce schodowej Helen pokazuje, jak przeskakiwała po kilka stopni naraz, żeby jak najszybciej znaleźć się na piętrze. Nie potrafi zliczyć, ile razy Goeth zrzucił ją z tych schodów. W salonie wskazuje miejsce, gdzie stał duży stół, przy którym bawili się oficjele SS, napomyka, że na podwórku komendant obozu tresował psy. Miał dwa duże psy: czarno-białego nakrapianego Ralfa i beżowo-brązowego Rolfa. Ralf był ulubieńcem Goetha, szkolonym do rozrywania ludzi. Helen była świadkiem tych przerażających scen. Kolejne pomieszczenie to dawna sypialnia Amona i Ruth. W obszernym pokoju stało okrągłe łóżko, na którym kochanka Goetha często leżała z maseczką na twarzy. W opinii Helen dom obfitował w mięso, świeże owoce, wino, alkohole. Monika z niejaką dumą stwierdza, że jej matce niczego nie brakowało, że Amon wszystko był jej w stanie zapewnić. Broni matkę, powtarzając jej słowa, że niczego nie widziała, że po prostu była w domu. Obóz leżał w dole, niewidoczny. Wyprowadzona z równowagi Helen stwierdza stanowczo, że matka Moniki wszystko doskonale widziała i słyszała strzały. Z przerażeniem pyta Monikę, czy zdaje sobie sprawę z tego, ile tysięcy ludzi tu zginęło?!

*Julius Madritsch - przemysłowiec z Wiednia, jeden z tzw. dobrych Niemców, który wprawdzie nie ratował (jak Schindler) zatrudnionych u siebie Żydów, ale traktował ich po ludzku, dożywiał i w miarę swoich możliwości chronił. Odznaczony medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

Zwiastun filmu
"Komendant obozu "Płaszów"
"Śmierć Ruth"
"Monika Hertwig o swoim ojcu"


20 komentarzy:

  1. Widzę pierwszy ślad odbioru tego filmu w Polsce.
    Tak się składa, że siostra Helen Jonas z.d. Sternlicht, również więźniarka Płaszowa, Betty (Bronisława) Schagrin, z.d. Sternlicht jest żoną Leona Schagrina, o którym książka powstaje w Stanach i którą pomagam autorowi pisać. Leon Schagrin jest byłym więźniem Szebni, Auchwitz-Birkenau i Buny. Z Betty poznali się i pobrali w Izraelu, obydwoje dzieci Holocaustu.
    Są razem ponad 50 lat i mają się dobrze.
    Książka "The Horse Adjutant", będąca spisanymi przez Stephena Shoostera wspomnieniami Leona Schagrina, będzie wkrótce wydana w j. angielskim.

    OdpowiedzUsuń
  2. Dziekuje za linki.
    POzdrawiam,
    Kasia z Alzacji.

    OdpowiedzUsuń
  3. Płaszów- obóz w Płaszowie - dom okrutnego komendanta obozu - wszystko pamiętam z wcześniejszego twojego wpisu na blogu.Wstrząsająca ta relacja ze spotkania tych dwóch kobiet. Nie dam rady obejrzec załączników z linkami, innym razem. Bożena

    OdpowiedzUsuń
  4. Olu - nie daję rady skomentować tego wpisu. Pozdrawiam Cię!

    OdpowiedzUsuń
  5. Obejrzałem wszystkie te fragmenty i nie jestem w stanie zrozumieć jednej rzeczy. Mianowicie, jak to się stało, że od połowy lat 50 do początku lat 90 pani Monika nie była w stanie dowiedzieć się, kim naprawdę był jej ojciec i dlaczego go powieszono?

    Najgorsze jest chyba to, że materiał, po którym długo nie mogłem się otrząsnąć, wcale nie rozwiązuje problemu...

    Bartek

    OdpowiedzUsuń
  6. Chyba nie chciala sie dowiedziec.

    Olu, na blogu Remigiusza Grzeli znalazlam taki link(sa tez inne), co o nich myslisz?
    http://www.youtube.com/watch?v=Bi2KImJ_eOk

    Kasia z A.

    OdpowiedzUsuń
  7. No cóż, to mocne bardzo. Nie zazdroszczę tej córce (i myślę, że psychologicznie to jest dosyć łatwe do wytłumaczenia dlaczego nie była w stanie dowiedzieć się niczego wcześniej). Ale też pomysł konfrontacji córki kata z ofiarą wydaje mi się kontrowersyjny. Obie kobiety z dramatyczną historią, ale tak naprawdę bez punktów stycznych.

    OdpowiedzUsuń
  8. Nolimon, czy my się już nie znamy z Facebooka? :)
    Bartku, myślę, że to ogromnie trudne zmierzyć się z tak bolesną i trudną prawdą o swoim rodzicu. Bardzo długo Amon był przedstawiany Monice jako bohater wojenny, który zginął za ojczyznę. Dziecko ma tendencję do idealizowania bliskich, zwłaszcza nieobecnych. Poza tym rodzi się pytanie: skoro mój ojciec był zwyrodniałym mordercą, to kim ja jestem? Stąd obrona przed prawdą. Nie mówiąc już o reakcji szokowej. Bardzo dobrze (przynajmniej tak to wygląda) poradził sobie z podobną sytuacją Niklas Frank (syn Hansa Franka). W przeciwieństwie do swojego rodzeństwa.
    Kasiu, czy chodzi Ci o uśmiechających się do kamery ludzi?
    Bożenko, Monika bardzo chciała poznać Helen, zaś Helen chciała pomóc Monice w poznaniu prawdy o jej ojcu. Myślę, że finalnie rozczarowała ją postawa Moniki. Helen postanowiła także zmierzyć się z demonami (a zwłaszcza jednym) przeszłości, nawet jeśli było to nieświadome. W każdym razie z tego co zrozumiałam, u źródeł spotkania kobiet nie leżał pomysł na dokument reżysera. On raczej wyszedł naprzeciw oczekiwaniom kobiet. Miał natomiast świetny pomysł z użyciem dwóch kamer i równoczesnym uwiecznianiem reakcji każdej z nich.

    Pozdrawiam Wszystkich nostalgicznie.

    OdpowiedzUsuń
  9. "Inheritance" można od jakieś czasu zobaczyć w Planete – ma być jeszcze parę razy we wrześniu. Jakiś geniusz translatorski zmienił tytuł na "Córka oprawcy". Zapewne uznał, że oryginał jest za mało sensacyjny. Warto obejrzeć i rozpropagować zwłaszcza, że komentarzy na temat tego filmu w polskim internecie jak na lekarstwo.
    Pozdrawiam,
    BM

    OdpowiedzUsuń
  10. BM, bardzo dziękuję za informację! Już umieściłam na Facebooku.

    OdpowiedzUsuń
  11. Próbuję kupić ten film w wersji lektorskiej - bez powodzenia. Urywki filmu ,które widziałem po lekturze "Kat z Listy Schindlera" rozwaliły mnie do końca.
    Może ktoś zna miejsce gdzie film jest do zdobycia (z dubbingiem)

    OdpowiedzUsuń
  12. Nie wiem, gdzie możesz go kupić, ale ostatnio był kilkakrotnie puszczany w TV (nie pamiętam kanału). Tytuł: "Córka zbrodniarza".

    OdpowiedzUsuń
  13. "Córka zbrodniarza", albo "Córka oprawcy", jak sugeruje jeden z komentarzy powyżej. Ten puszczany w TV był z polskim lektorem.

    OdpowiedzUsuń
  14. Bardzo wartościowy dokument. Smutek, powracający strach i próba zmierzenia się ponownie z utraconą młodością.
    Przychodzi mi na myśl rozliczenie przeszłości w filmu "Lektor" nb z tym samym aktorem który grał w "Liście Schindlera" - Ralphem Fiennesem.
    dzięki za sample z filmu pzdr

    OdpowiedzUsuń
  15. A można ten film obejrzeć w całości w necie?
    Szukałam bezskutecznie, a przy okazji znalazłam relację Helen dla Shoah Foundation na youtubie i dowiedziałam się, że bardzo dużo relacji jest ogólnie dostępnych tu:
    http://vhaonline.usc.edu/
    Pozdrawiam - ciekawy blog,
    Ewa

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję za link. Ja na 'Inheritance' w sieci nie trafiłam, ale to się zmienia z dnia na dzień :) Różne stacje telewizyjne powtarzały ostatnio dość często pod zmienionym tytułem "Córka oprawcy" (bodajże tak).

      Usuń
    2. Film (tym razem poprawny tytuł "Dziedzictwo") jako dodatek do jutrzejszej (14 maja) "Gazety Wyborczej".

      Usuń
    3. A dziękuję, nabyłam. A z rzeczy zbliżonych tematycznie i uprzednio niedostępnych polecam jeszcze dokumentalny film Blaira o Schindlerze:
      http://www.youtube.com/watch?v=8EYUNZ19RaI

      Usuń
  16. http://chomikuj.pl/filmy_divx/filmy tu jest "Inheritance" i sporo innych dobrych filmów

    OdpowiedzUsuń
  17. Dzisiaj skończyłam książkę KAT Z LISTY SCHINDLERA, to niesamowite i wprost nie do uwierzenia, aby jedna osoba mogła wyrządzić tyle zła......

    OdpowiedzUsuń