poniedziałek, 28 maja 2012

Zraniona polichromia

 
Wśród wielu książek ta jedna jedyna... Żydowska pomiędzy polskimi, malowana wśród wydanych drukiem. Niby nie na miejscu, a jednak u siebie. Ona, tylko ona, nie te inne. Nawet “Lokomotywa” Tuwima i “Król Maciuś Pierwszy” Korczaka.

Tablice Dekalogu, zwieńczone koroną i podtrzymywane przez dwa lwy. Tora, którą Mojżesz otrzymał od Boga na Górze Synaj. Dopiero co minęło Szawuot - żydowskie święto upamiętniające to biblijne wydarzenie.

Bejt ha-midrasz (dom nauki, dom studiów) i dziecięca biblioteka. To się nawet nie kłóci, to nawet pasuje. Nadal przychodzą tu mali chłopcy, choć słowo Talmud brzmi w ich uszach obco. Chłopcy, którzy - parafrazując Joachima Russka z CKŻ w Krakowie - o piotrkowskich Żydach wiedzą mniej niż o amerykańskich Indianach. Być może zainteresują ich szpecące polichromię ślady po kulach. Nie tyle kto i dlaczego strzelał, prędzej z jakiej broni.

Mała Synagoga w Piotrkowie Trybunalskim.
Wzniesiona w XVIII wieku.
Zniszczona przez Niemców.
Odrestaurowana w latach 60-tych.
Obecnie biblioteka dla dzieci.

Polichromia z lat 30-tych XX wieku.
Ozdoba aron ha-kodesz.
Autor - Perec Willenberg.


Wielka i Mała Synagoga w Piotrkowie Trybunalskim. 


Dostępna (po powojennej zabudowie drugiej kondygnacji) i niedostępna (zasłaniające regały, zakaz fotografowania)... Zraniona polichromia.

17 komentarzy:

  1. Pięknie powiedziane w każdym słowie. Trafiło mnie w serce...

    OdpowiedzUsuń
  2. aro 50

    Zgadzam się z przedmówcą, że ten post trafia w serce
    każdym zdaniem.
    Bardzo dobrze, że Ty chociaż zachowujesz
    na zdjęciach
    to co pozostało jeszcze (zaniedbane, więc łatwe do stracenia) do utrwalenia i
    w pisaniu
    o prawdziwych faktach, które ocalasz w ten sposób od zapomnienia.
    A i o Indianach mamy wiedzę
    też szczątkową i często nieprawdziwą przez to,
    że ktoś nie zadbał o to aby tę prawdę utrwalić.

    OdpowiedzUsuń
  3. Dziękuję za wizytę w Piotrkowie. zainteresowanym podaje link : http://www.biblioteka.piotrkow.pl/galeria/spotkania_z_historia_i_kultura_zydowska
    PS Zapraszam jeszcze na wycieczke po Cmentarzu żydowskim : http://www.pedagogiczna.edu.pl/nekropolie.htm

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Dziękuję i cieszę się z każdego przejawu pamięci...

      Usuń
  4. Nie rozumiem tego zakazu fotografowania. Ale ja coraz mniej rozumiem, okazuje się... Biblioteka, cóż.. Mało osób zauważa, to co Ty. Dobrze Cię czytać. Pozdrawiam ciepło.

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Także nie rozumiem, wszak bez flesza pozwalają fotografować nawet w muzeach. Chodzi pewnie o nie robienie zamieszania i nie przeszkadzanie. No, ale udało się :)

      Usuń
  5. Przepiękny, wzruszający wpis.

    OdpowiedzUsuń
  6. Biblioteka. Nie jest źle. Mogła być kawiarnia albo dyskoteka.
    Biblioteka jest bliżej... kultury.
    Co do pytań małych chłopcow - czy tam pracuje ktoś, kto im odpowie? Kto opowie, co to za budynek?
    W Piotrkowie mam ciotkę. Zanegowała swoje żydowskie korzenie. Dla niej nie istnieją i już. Dla jej dzieci tym bardziej... Smutne.
    Ela

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Może dzieciom ciotki opowie ktoś inny - obcy? Może wrócą do korzeni?

      Kiedyś brałam udział w spotkaniu (zorganizowanym przez CKŻ) z osobami podtrzymującymi żydowską pamięć w Piotrkowie. Było bardzo budujące. Są podobno plany budowy nowej biblioteki. W odzyskanych synagogach ma powstać coś w rodzaju Centrum Kultur. Trzymam kciuki za tę inicjatywę.

      Usuń
  7. Rodzina Willenbergów jest bardzo ciekawa. A sfotografowany przez Ciebie widok porusza dogłębnie.
    Pozdrawiam,
    M.

    OdpowiedzUsuń
  8. aro 50

    Oglądałem wczoraj "Prawdę mówiąc"
    Kiedy w TV?
    • 20:00
    wczoraj, 2 czerwca
    TVP Info
    16:9 stereo
    • 3:30
    noc wt./śr., 5 na 6 czerwca
    TVP Info
    16:9 stereo
    • 5:10
    noc pt./sob., 8 na 9 czerwca
    TVP Info
    Kamila Drecka rozmawia z Rabinem warszawskim,
    o religii, o Żydach,
    o sytuacji Żydów we współczesnej Polsce,
    o współczesnym obrazie na świecie
    stosunku Polski i Polaków do Żydów.

    OdpowiedzUsuń
  9. aro 50

    We wtorek, 5 czerwca nastąpiło uroczyste otwarcie XIX-wiecznej synagogi w Dąbrowie Tarnowskiej. Wyremontowany budynek będzie funkcjonować jako siedziba Ośrodka Spotkania Kultur. Ośrodek Spotkania Kultur będzie funkcjonował w strukturach Dąbrowskiego Domu Kultury, poza stałą ekspozycją organizowane będą również okolicznościowe wystawy czasowe, koncerty i imprezy kulturalne. Jeszcze w czerwcu zaplanowano imprezę muzyczną w ramach Dni Żydów Galicyjskich "Galicjaner Sztetl".
    W budynku będzie Muzeum Powiśla Dąbrowskiego, z bogatą i różnorodną treścią np. architektura dworska, sakralna, heraldyka, kultura materialna Powiśla, kultura ludowa, rabacja galicyjska, ruch chasydzki, dzieje synagogi dąbrowskiej, ornamentyka synagogalna oraz ekspozycja judaistyczna. Złożą się na nią przede wszystkim eksponaty pochodzące z domu ostatniego Żyda w Dąbrowie Tarnowskiej Samuela Rotha, który zmarł w 1995 roku. W sali modłów urządzono część ekspozycyjną gdzie będą wyświetlane filmy dokumentalne dostępne na monitorach. Ażurowy podest widokowy umożliwi zwiedzającym oglądanie z góry sali modlitw, fresków, a także konstrukcji architektonicznej synagogi. Odtworzono też sztibl – dąbrowski Dom Modlitwy Samuela Rotha. Zabytek wyposażono w system elektroniczny, który umożliwia grupowe i samodzielne zwiedzanie ekspozycji przez turystów porozumiewających się w różnych językach oraz elektroniczne panele ekspozycyjne.

    OdpowiedzUsuń
  10. jak te polki nie pasuja do polichromi.

    OdpowiedzUsuń