Na kirkucie w Kocku

- Jest kapliczka! - wykrzykuję. Teraz w prawo. Polną drogą podjeżdżamy pod bramę z Gwiazdami Dawida. Szczęk odpinanych pasów. Kirkut w Kocku. Jeden rzut oka wystarczy, by stwierdzić, że ogrodzenie solidne, a furtka zamknięta. Ruszamy kawałek dalej. Przewodnik "Śladami Żydów polskich" Adama Dylewskiego wspomina o opiekunie tego miejsca, zamieszkującym pierwszy dom za kirkutem. Dzwonimy. Raz, drugi, trzeci, starając się przeczekać psi jazgot. Bez powodzenia. Pod nieobecność gospodarza zwierzaki starannie wypełniają swoje obowiązki. Zawracamy pod wejście na cmentarz. Ja smętna, Piotr pocieszyciel. - Wygląda na to, że niewiele się zachowało... Co niedostępne dla nóg, rąk i słabego wzroku, zawsze można przybliżyć przy pomocy lornetki. To mój nieodłączny podróżniczy, choć w rzeczywistości teatralny rekwizyt. Tuż za bramą macewa z wtulonymi w mech hebrajskimi literami. Piotrek skupia się na zrobieniu jak najlepszego ujęcia, żonglując obiektywem między prętami ogrodzenia, ja obserwuję dalszy plan.

Pomiędzy pniami zrośniętych drzew malownicza grupa macew. Przyglądam się uważniej i... powoli dociera do mnie, że są to macewy przerobione na... koła szlifierskie! Zaalarmowany Piotrek porzuca fotografowanego pajączka i przechwytuje lornetkę. - Faktycznie! - w głosie nuta niedowierzania. Zaczynam bezładnie mówić i biegać wzdłuż ogrodzenia, szukając jakiejkolwiek możliwości przedostania się na drugą stronę. Teraz do akcji wkracza Piotrek. - Trzymaj! - zdecydowanym ruchem podaje mi aparat, a sam zgrabnie przeskakuje bramkę. Po raz pierwszy w życiu żałuję, że tak często opuszczałam lekcje wu-fu.

Stoimy przy samochodzie, pochłonięci oglądaniem zdjęć, gdy nieoczekiwanie zatrzymuje się przy nas rower. - Co tam Państwo mają ciekawego? - pyta uśmiechnięty mężczyzna. Piotrek szybkim mrugnięciem daje znak, żeby nie wspominać o jego świeżej eskapadzie. Nawet jeśli widział, opiekun kirkutu taktownie milczy. Zaraz też wyciąga klucz i otwiera - niedostępną jeszcze przed chwilą furtkę, opowiadając, jak to wracał z grzybobrania i nas zauważył.

Oglądam z bliska zbezczeszczone macewy. Wyjątkowo wyraźne litery i symbole. Wiedzieli, musieli wiedzieć. Pytam, skąd pochodzą. - Proszę Pani... pewnie z Kocka i okolic. Ludzie przynoszą, częściej podrzucają pod bramę cmentarza. Nie dalej jak kilka dni temu leżała jedna. I tak przez lata uzbierało się.




Ohel cadyka Menachema Mendla Morgenszterna.



Wiedzieli. Musieli wiedzieć.

"Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem." Błogosławieństwo kapłańskie (hebr. Birkat ha-kohanim) - słowa, którymi arcykapłan Aaron błogosławił lud. Dłonie w geście błogosławieństwa są symbolem kohenów - potomków kapłanów z czasów Świątyni Jerozolimskiej.

Jak bardzo trzeba sobie zeszlifować wrażliwość...