Marzec

"Czy w Polsce są żydowscy nacjonaliści, wyznawcy ideologii syjonistycznej? Na pewno tak (...) Przypuszczam, że ta kategoria Żydów wcześniej lub później opuści nasz kraj. W swoim czasie, towarzysze, otworzyliśmy szeroko nasze granice dla wszystkich, którzy nie chcieli być obywatelami naszego państwa i postanowili udać się do Izraela. Również i dziś tym, którzy uważają Izrael za swoją ojczyznę, gotowi jesteśmy wydać emigracyjne paszporty." (fr. przemówienia Władysława Gomułki - I sekretarza KC PZPR, 19/03/1968)

"Zezwoleń na wyjazdy emigracyjne do Izraela udziela się obywatelom polskim, którzy określają swą narodowość jako żydowską. W tych przypadkach, biorąc pod uwagę więzy i samookreślenie narodowe, nie czyni się trudności w wyjazdach. W związku z powyższym petenci składają określone przepisami dokumenty, a ponadto podanie o zezwolenie na zmianę obywatelstwa polskiego, skierowane do Rady Państwa. Osobom tym wydaje się zamiast paszportu dokument podróży tak jak dla bezpaństwowców." (informacja Biura Paszportów MSW, 16/05/1968)

"Dostałem ja żonę z żon wszystkich najlepszą,
Żyjemy więc sobie: i zgodnie, i ciepło.
Wokoło nas kręci się dzieci gromada,
A każde rumiane jak chałka na szabas.
I można powiedzieć, żem w łaskach jest nieba,
Bo czegóż mi więcej od losu potrzeba?
Lecz kiedy zaczynam na skrzypkach mych grać,
To w strunach coś płacze, to w strunach coś łka.

Dlaczego tak wielka pod smyczkiem ta łza?
Skąd w pieśni mych skrzypiec piołunu jest smak?

Mam swoje rzemiosło i chwalę je sobie,
Bo robię, co umiem i lubię, co robię.
I wcale nielichy jest z tego pieniążek,
W sam raz, by bez biedy się w świecie urządzić.
I starcza mi domu: dla swoich i gości,
I nikt oprócz głodu tu u mnie nie pości.
Dlaczego więc kiedy na skrzypkach mych gram,
To żalu w nich tyle i tyle w nich skarg?

Dlaczego tak wielka pod smyczkiem ta łza?
Skąd w pieśni mych skrzypiec piołunu jest smak?

Nie wpadłem ja w łapy żadnemu z nałogów
I wszelkie choroby odganiam od progu.
Bóg wiele mi siły w dobroci swej zesłał,
Sto lat się pożyje i jeszcze dwadzieścia.
Ma człowiek rodzinę i chleb ma, i zdrowie;
I grzechem by było porównać się z Hiobem.
Więc czemu me skrzypki są mokre od łez?
Więc czemu tak smutno: i skrzypkom, i mnie?

Więc czemu me skrzypki są mokre od łez?
Więc czemu tak smutno: i skrzypkom, i mnie?"

(Rafał Kmita)